η αλωση της πολης και οι αποψεις σημερινων τουρκων

Η İstanbul είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες μεγαλουπόλεις του πλανήτη και το χρωστάει σε δύο χαρακτηριστικά της, πρώτον στην γεωγραφική της θέση και δεύτερον στην ιστορία της, η οποία με τη σειρά της διαμορφώθηκε χάρη στη θέση της αυτή. Είναι η μοναδική πόλη του κόσμου που στέκει πάνω σε δύο ηπείρους και μια θαλάσσια οδός την χωρίζει στα δύο, αναμειγνύοντας τα νερά της Μαύρης Θάλασσας με αυτά της Μεσογείου. Αυτή η ιδιότητα της προσέλκυσε πάρα πολλούς λαούς όχι μόνο κατά τη διάρκεια της ιστορίας αλλά και στην προϊστορική περίοδο. Σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της İstanbul υπάρχουν ευρήματα που αποδεικνύουν ότι η πρώτη μετανάστευση πληθυσμού από την Αφρική προς την Ευρώπη, έγινε μέσω αυτής της συναρπαστικής πόλης.

Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, αυτή η ιδιαίτερη τοποθεσία υπήρξε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος και φιλοξένησε την πρωτεύουσα τριών αυτοκρατοριών. Όταν η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άρχισε να επεκτείνεται προς ανατολάς, οι Ρωμαίοι ίδρυσαν εδώ ακριβώς την πρωτεύουσα τους, τη Νέα Ρώμη, όπως την ονόμασαν. H αυτοκρατορία αργότερα διαιρέθηκε σε Ανατολικό και Δυτικό Κράτος με αποτέλεσμα η πόλη να μετατραπεί σε πρωτεύουσα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, η οποία μελλοντικά θα γινόταν γνωστή ως Βυζάντιο. Στις 29 Μαΐου 1453, πέρασε στα χέρια των Οθωμανών Τούρκων και παρέμεινε ως πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μέχρι το πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα.

Η İstanbul που φέρει τα ίχνη των τριών αυτοκρατοριών είναι και σήμερα μια πόλη επιβλητική, ανεπανάληπτη και καταπληκτική. Η όμορφη αυτή πόλη απέκτησε την χαρακτηριστική και μοναδική ταυτότητά της από την ανάμειξη του ορθόδοξου χριστιανικού βυζαντινού πολιτισμού, που αντικατέστησε τον παγανιστικό ρωμαϊκό πολιτισμό, με τον Οθωμανοτουρκικό και τον Ισλαμικό πολιτισμό. Εάν σήμερα μπορούμε να δούμε υπολείμματα προηγούμενων αυτοκρατοριών που μας βοηθούν να τους γνωρίσουμε, αυτό το χρωστάμε στους μουσουλμάνους Οθωμανούς Τούρκους. Οι Οθωμανοί σεβάστηκαν το παρελθόν της İstanbul και πάντοτε ένιωσαν περήφανοι με το να είναι οι νέοι ιδιοκτήτες της πόλης που έχει τόσο πλούσιο παρελθόν, κάνοντας και τη δική τους εξαιρετική συνεισφορά.

Προτού η πόλη βρεθεί στα χέρια των Τούρκων, έζησε μια σοβαρή περίοδο παρακμής για περίπου 300 χρόνια. Ο Σουλτάνος Mehmet ο Β' που επειδή είχε κατακτήσει την πόλη τιτλοφορήθηκε ως ο Κατακτητής (Fatih), δεν είχε καταφέρει να κρύψει τον θαυμασμό του βλέποντας την πόλη από μέσα ενώ θύμιζε ερείπιο από έξω. Ο μόλις 21 ετών ηγεμόνας είχε πει, «αυτό το μέρος μπορεί κάλλιστα να γίνει κλειδί για ξηρές και θάλασσες. Από δω και στο εξής ο θρόνος μου είναι η İstanbul». Εξέδωσε φερμάνι για να τεθούν υπό προστασία όλα σχεδόν τα σημαντικά κτίρια της πόλης και κατεξοχήν η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας. 13.000 χρυσές λίρες διατέθηκαν για την επισκευή του τρούλου, ένα μέρος του οποίου είχε καταστραφεί πριν από την κατάκτηση. Κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να μετατρέψει σε μητρόπολη την İstanbul που είχε 30 με 40 χιλιάδες πληθυσμό κατά τη διάρκεια της οθωμανικής πολιορκίας. Κάλεσε πίσω τους Βυζαντινούς που είχαν φύγει από την πόλη και έφερε στην İstanbul μουσουλμάνους και μη από διάφορες περιοχές της χώρας. Η εγκατάσταση των Αρμένιων στην İstanbul μάλιστα έγινε μετά την Κατάκτηση.

Όπως λέει ο καταξιωμένος Τούρκος ιστορικός İlber Ortaylı, ο Mehmet ο Β' ήταν «ένας χαρακτηριστικός διανοούμενος της Αναγέννησης». Στην περίοδο που έζησε δεν υπήρχε άλλη κρατική προσωπικότητα που να γνώριζε τόσο καλά τον πολιτισμό της ανατολής και της δύσης. Μιλούσε αραβικά, περσικά, ελληνικά, λατινικά και ιταλικά. Διέθετε μεγάλη γνώση γύρω από θέματα ιστορίας και τέχνης. Είχε μελετήσει τον Μέγα Αλέξανδρο, τον Αννίβα, τον Keykavus (Καϊκαούς) και τον Καίσαρα και θεωρούσε τον εαυτό του κληρονόμο της αρχαίας Ρώμης. Ο ιστοριογράφος οθωμανικής περιόδου Halil İnalcık αναφέρει πως ο Κατακτητής είχε συγχωνέψει την τουρκική, την ιρανική, την ισλαμική και τη ρωμαϊκή παράδοση επί ηγεμονίας μέσα στην δική του προσωπικότητα.

Οι Ιταλοί πρέσβεις στις αναφορές που έστελναν στις χώρες τους, τον παίνευαν και έλεγαν ότι το μοναδικό του ελάττωμα είναι ότι δεν είναι χριστιανός. Ο Πάπας Πίος ο Β' στην επιστολή που είχε γράψει αλλά δεν κατάφερε να στείλει στον Mehmet τον Β' περί το 1460 έλεγε ότι για να διοικήσει τους χριστιανούς δεν έχει ανάγκη ούτε το χρήμα, ούτε τα όπλα και τον στόλο και πως θα αρκούσε να βαφτιστεί χριστιανός με μερικές σταγόνες άγιο νερό για να γίνει ηγεμόνας ολόκληρου του κόσμου. Κάποιοι είχαν πει ότι ο Πάπας είχε βρει το θάρρος να γράψει μια τέτοια επιστολή στον νεαρό Οθωμανό σουλτάνο, επειδή γνώριζε το ενδιαφέρον και τον σεβασμό του προς τη χριστιανική πίστη. Ο σουλτάνος Mehmet που ήθελε να μάθει τα πάντα γύρω από την θρησκεία που ασπαζόταν ένα μέρος του λαού του, είχε ζητήσει από τον Πατριάρχη Γεννάδιο να μεταφράσει το Ευαγγέλιο στα τουρκικά και να ετοιμάσει μια έκθεση για τον χριστιανισμό. Και νωρίτερα όμως, αμέσως έπειτα από την κατάκτηση της İstanbul είχε δώσει στον Πατριάρχη ένα έγγραφο με το οποίο τους επέτρεπε να τελέσουν ελεύθερα τις λατρευτικές τους πράξεις και τις παραδόσεις τους και είχε χαρίσει στον νεοδιόριστο πατριάρχη ένα άλογο από τον προσωπικό του στάβλο για να πάει ως το Πατριαρχείο. Έναν χρόνο έπειτα από την κατάκτηση της İstanbul από τον Mehmet τον B' ο οποίος κουβέντιαζε με μουσουλμάνους αλλά και χριστιανούς διανοούμενους, ο Εβραίος İzak Sarfati στέλνει επιστολή στους ομόθρησκούς του της κεντρικής Ευρώπης για να πει ότι οι Εβραίοι που ζουν κάτω από την ημισέληνο είναι πολύ πιο τυχεροί σε σχέση με εκείνους που ζουν κάτω από τον σταυρό και να τους καλέσει να έρθουν στα οθωμανικά εδάφη και να ζήσουν ελεύθερα κάτω από τη σκιά των συκιών και των αμπελώνων. Με λίγα λόγια παρομοίαζε τη ζωή των ξένων στην İstanbul με εκείνη στον παράδεισο.

Η κατάκτηση της İstanbul είναι ένα πολύ σημαντικό ιστορικό γεγονός που έκλεισε μια εποχή και άνοιξε μια άλλη. Ένας Οθωμανός ηγεμόνας όπως ήταν ο Κατακτητής Mehmet όμως, με την στρατιωτική του ευφυΐα το κατόρθωσε και παράλληλα εξασφάλισε στους κατοίκους της πρωτεύουσάς του να ζήσουν όλοι μαζί ειρηνικά. Αυτή είναι άλλωστε μια από τις σημαντικότερες πτυχές που παραβλέπονται στο θέμα της Κατάκτησης της İstanbul από τους Τούρκους την οποία ο χριστιανικός κόσμος θεωρεί ως μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές της ιστορίας της ανθρωπότητας.
trt (κρατική τουρκική τηλεόραση)