περιφερειακες συνεργασιες αναπτυξης

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΣΙΔΗ

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι πλέον προβεβλημένες πρωτοβουλίες συνεργασίας ή σχήματα σύμπραξης εντοπίζονται στη Μαύρη Θάλασσα, στο Δούναβη και στα Βαλκάνια. Η γεωπολιτική σημασία των περιοχών αυτών είναι εξαιρετικά σημαντική για το ίδιο το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στο βαθμό που ελέγχουν τις βασικές οδούς και αρτηρίες διάθεσης και διανομής ενέργειας και παραγωγικού εξοπλισμού. Επιπρόσθετα εμπερικλείουν τους περισσότερους επιχειρηματικούς και πολιτικούς κινδύνους για την Ε.Ε και συνολικά για την Ευρώπη. ΄Ισως να μην θεωρηθεί υπερβολή, εάν τα Βαλκάνια, εκτός από πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, ονομάζονταν και μαλακό υπογάστριό της. Εάν η σταθερότητα της

περιοχής μετατρεπόταν σε πράξη, δεν θα υπήρχε τόσος συνωστισμός για την ένταξη των χωρών της Ν.Α. Ευρώπης στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. Διαπιστώνεται έτσι η αδυναμία των σχημάτων αυτών να συμβιβάσουν την ικανοποίηση διαφορετικών συμφερόντων ή την προκύπτουσα ανακατανομή των ζωνών επιρροής.
Αυτή τη στιγμή τα Βαλκάνια παίζουν σημαντικό ρόλο στο θέμα της διέλευσης των αγωγών και είναι ξεκάθαρο πως απ΄αυτό προκύπτει το γεωστρατηγικό πλεονέκτημα της Θράκης και ο ρόλος της περιοχής. Οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική, δεν επαρκούν για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης, γι αυτό είναι απαραίτητοι οι αγωγοί για την εξασφάλιση μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου και αερίου. Πολλοί ελπίζουν ότι η διέλευση ενεργειακών αγωγών από την περιοχή θα φέρει τις επενδύσεις, την παραγωγή και την ανάπτυξη.
΄Ετσι προκύπτει η ανάγκη για συμπύκνωση των σχημάτων σε ένα ενιαίο σύνολο, το οποίο θα υπόκειται στους κανόνες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και θα είναι σε θέση να υλοποιήσει μια συγκροτημένη πολιτική οικονομικής περιφερειακής ανάπτυξης, σε συγκερασμό με την αντίστοιχη ευρωπαϊκή και παγκόσμια. Επίσης το ενιαίο σχήμα θα πρέπει να διαθέτει την ικανότητα αντίδρασης στις εξόφθαλμες παρεμβάσεις για την ικανοποίηση μονομερών οικονομικών συμφερόντων. Στα πλαίσια της λογικής αυτής - λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της περιοχής αλλά και τη βούληση της Ε.Ε, καθώς και τα ενεργειακά συμφέροντα των αμερικανικών και ρωσικών εταιρειών- η μόνη ενδεδειγμένη μορφή συνεργασίας αποτελεί ο θεσμός της διαβαλκανικής συνεργασίας, καθώς και των Παρευξείνιων χωρών. Στην επιλογή αυτού του σχήματος η Ελλάδα, εξ αντικειμένου, μπορεί να παίξει το ρόλο του πρωταγωνιστή ή του πρωτεργάτη, που προωθεί την πρωτοβουλία της σύμπραξης. Σ΄αυτό συνηγορεί και η ισχυρή γεωπολιτική θέση της χώρας μας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ε.Ε εξέτασε τη δυνατότητα μελλοντικής συνεργασίας με τις υπό μετάβαση χώρες, βάση ενός καταλόγου ικανότητας ενοποίησης. Τα βασικά σημεία του καταλόγου περιλαμβάνουν τα παρακάτω σημαντικά θέματα. 1. Εδραίωση των δημοκρατικών θεσμών, πολιτική σταθερότητα. 2. Συμβατότητα νομικών συστημάτων με τα ευρωπαϊκά. 3. Εξωτερική πολιτική και πολιτική εθνικής ασφάλειας. 4. Οικονομικές αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. 5. Κοινοτικό καθεστώς. 6. Κατάσταση και προβλήματα ένταξης στην Ευρωπαϊκή ΄Ενωση. ΄Οπως είναι λογικό και αυτονόητο, οι παραπάνω όροι, κανόνες και προαπαιτούμενα, αφορούν και τη γειτονική μας Τουρκία, η οποία οφείλει να προσαρμοστεί ανυπερθέτως.
Η θεσμοθέτηση μηχανισμών περιφερειακής συνεργασίας αυξάνει τη δύναμη της εξωτερικής πολιτικής των κρατών-μελών, σύμφωνα με τις αξίες και τις προτιμήσεις τους. Απομένει να αποδειχτεί αν οι υπό μετάβαση χώρες θα ακολουθήσουν το δρόμο της ενσωμάτωσής τους σε υπερεθνικούς οργανισμούς (Ε.Ε) ή θα ακολουθήσουν την αυτόνομη περιφερειακή τους πορεία.-