ο καποδιστριας ΙΙ μπορεί να περιμένει, εξαγγελθηκε το νεο προγραμμα "καλλικρατης"

Του Παναγιώτη Κουσίδη
e-mail: kousidp@yahoo.gr

Αναντίρρητα ένας νέος Καποδίστριας θα είναι χρήσιμος για την αυτοδιοίκηση και την περιφερειακή αποκέντρωση της χώρας. Ο αυτοδιοικητικός χάρτης της χώρας χρειάζεται αλλαγή και εκσυγχρονισμό μόνιμου χαρακτήρα. Το νέο πρόγραμμα "Καλλικράτης" που εξαγγέλθηκε από την κυβέρνηση θα είναι ένα πολύπλοκο και πολυσύνθετο πρόγραμμα, το οποίο χρειάζεται μια μεταβατική περίοδο εφαρμογής και υλοποίησης. Η κυβέρνηση όμως πρέπει να κινηθεί με προσεκτικά βήματα και χωρίς βιασύνη και σπουδή, γιατί μπορεί να γίνουν τραγικά λάθη με αρνητικές επιπτώσεις. Δεν είναι απαραίτητο να υλοποιηθεί επειγόντως και εξάπαντως μέχρι το 2010. Οι διοικητικές αλλαγές στην Ελλάδα χρειάζονται επαρκή χρόνο ωρίμανσης. Οι προτάσεις για μια νέα σημαντική μεταρρύθμιση πρέπει να είναι στοχευμένες, συγκεκριμενοποιημένες και κοστολογημένες, γιατί πιθανές παλινωδίες και πισωγυρίσματα θα έχουν μεγάλο κόστος. Ο Καποδίστριας ΙΙ μπορεί να περιμένει, ώστε να προετοιμαστούν στην εντέλεια όλες οι απαραίτητες διαδικασίες και ώστε να έχουμε χειροπιαστά και μόνο θετικά αποτελέσματα.
Η διοικητική διαίρεση και ο διοικητικός χάρτης της χώρας πρέπει να αναμορφωθούν και να εκσυγχρονιστούν, ώστε τα πέντε επίπεδα διοίκησης (Δήμος, Επαρχείο, Νομαρχία, Περιφέρεια, Κράτος) να μειωθούν στα τρία βασικά επίπεδα (Δήμος, Περιφέρεια, Κράτος), ώστε να γίνει αποτελεσματικότερα η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων. Να δοθεί επίσης έμφαση στη διοικητική και οικονομική ανάπτυξη της περιφερειακής Ελλάδας, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η αλληλοεπικάλυψη αρμοδιοτήτων και να εξαλειφθεί ευκολότερα η γραφειοκρατία, η αδιαφάνεια, η διαπλοκή και η διαφθορά. Επειδή, όμως, μια τόσο σημαντική τομή και διαρθρωτική αλλαγή απαιτεί πολιτική συναίνεση, τόσο σε επίπεδο κεντρικής πολιτικής ηγεσίας, όσο κυρίως σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας, αυτή η διαδικασία χρειάζεται επαρκή χρόνο προετοιμασίας και προσαρμογής.
Θα είναι μεγάλο λάθος, όπως φημολογείται, να προικοδοτήσει ο "Καλλικράτης" τους δήμους με την άμεση είσπραξη κάποιων φόρων, όπως ο Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.). ΄Εχει αποδειχθεί περίτρανα η ανικανότητα των δημάρχων να εισπράξουν το θεσμοθετημένο "τέλος παρεπιδημούντων 2%" στα καταστήματα εστίασης, λόγω του φόβου των δημάρχων για το πολιτικό κόστος. ΄Αλλωστε, οι δήμαρχοι πρέπει να αρνηθούν από μόνοι τους να γίνουν φοροεισπράκτορες. Αλίμονο αν συνδεθεί μια αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση με φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Η κυβέρνηση πρέπει επίσης να λάβει σοβαρά υπόψη της τις γεωγραφικές, τις οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες του Νομού ΄Εβρου και ολόκληρης της χώρας, ώστε να μην οξυνθούν οι ανισότητες μεταξύ των δήμων.
Σ' αυτή την κρίσιμη καμπή που βρίσκεται η χώρα, μέσα σε τόσα αδιέξοδα και ποικιλόμορφες κρίσεις, δεν κρίνεται ως άμεση προτεραιότητα η ψήφιση και εφαρμογή του νόμου μέσα σε λίγους μήνες μέχρι τις επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές. ΄Αλλωστε, η ισχύουσα σήμερα διοικητική δομή της χώρας μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στις στοιχειώδεις απαιτήσεις του κράτους και της αυτοδιοίκησης, αρκεί να ληφθούν συμπληρωματικά μέτρα για την αυστηρότερη εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Παραδειγματικά αναφέρω πως για να λειτουργήσει σωστά μια Πολεοδομία, δεν είναι αποκλειστικά θέμα σε ποιό επίπεδο διοίκησης ανήκει, αλλά θέμα εφαρμογής των νόμων. Ασφαλώς και χρειάζεται μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών για την ταχύτερη έκδοση μιας οικοδομικής άδειας, αλλά περισσότερο αναγκαίος είναι ο έλεγχος και η εποπτεία της Πολεοδομίας, καθώς και η πάταξη των φαινομένων χρηματισμού, ασυδοσίας και αυθαιρεσίας. Σύμφωνα με τα παραπάνω συνάγεται πως παράλληλα και ταυτόχρονα με την αναμόρφωση της Αυτοδιοίκησης απαιτείται και η αναμόρφωση της Δημόσιας Διοίκησης.