εντροδεξια η κεντροαριστερα;

Του Παναγιώτη Κουσίδη
e-mail: kousidp@yahoo.gr

Διαπράττουν λάθος όσοι μιλούν σήμερα με πολιτική ορολογία του παρελθόντος και με ιδεολογικές ή γεωγραφικές οριοθετήσεις για Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά. Διότι αφενός η πραγματική παραδοσιακή αριστερά του υπαρκτού σοσιαλισμού-κομμουνισμού έχει πλέον εξαφανιστεί και δεν διαθέτει ένα διεθνές κέντρο-μοντέλο αλλά ούτε ένα σημείο αναφοράς, αφού ακόμα κια οι τελευταίες νησίδες της Βόρειας Κορέας και τη Κούβας άρχισαν να εισέρχονται σε μια διαδικασία φιλελευθεροποίησης της οικονομίας και της αγοράς. Αφετέρου δε είναι πολλές φορές δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ Δεξιάς ή Κέντρου, μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατίας και της Σοσιαλδημοκρατίας, αλλά και μεταξύ της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς.
Μετά τις κοσμογονικές αλλαγές του 20ου αιώνα και μέσα σε ένα πλέον παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, πολλές κεντροδεξιές κυβερνήσεις διαπνέονται από μεγαλύτερο κρατισμό και κατευθυνόμενη οικονομία από ό,τι πολλές κεντροαριστερές κυβερνήσεις, σε σημείο μάλιστα οι κεντροδεξιοί να λαφυραγωγούν το κράτος για να ενισχύσουν-ευνοήσουν το ιδιωτικό κεφάλαιο. Ας μην ξεχνάμε ότι πριν μερικές δεκαετίες στην Ελλάδα ήταν χαρακτηριστική η σοσιαλμανία του Κ.Καραμανλή του πρεσβύτερου και του υπουργού του Παναγιώτη Παπαληγούρα, όταν είχαν πραγματοποιήσει τις μεγαλύτερες εθνικοποιήσεις-κρατικοποιήσεις στους στρατηγικούς τομείς της εθνικής οικονομίας (ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΟΣΕ. ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ, ΔΙΫΛΙΣΤ¨ΗΡΙΑ, ΤΡΑΠΕΖΕΣ, κ.λ.π.). Σήμερα βέβαια άλλαξαν οι καιροί, οι καταστάσεις, οι συσχετισμοί και οι προτεραιότητες...
Σήμερα υπάρχουν τα διεθνή πολιτικά και οικονομικά κέντρα, τα οποία υπαγορεύουν τις κεντρικές πολιτικές με τις κεντρικές ντιρεκτίβες-οδηγίες. Σήμερα πολλές κεντροαριστερές κυβερνήσεις αναγκάζονται να εφαρμόζουν περισσότερο φιλελεύθερες πολιτικές, λόγω αναγκαστικής προσαρμογής στα ευρωκοινοτικά και ευρωατλαντικά πρότυπα. Αλλά και πολλές κεντροαριστερές κυβερνήσεις αποδείχτηκαν ικανότεροι και καλύτεροι διαχειριστές των ευρωπαϊκών πολιτικών σε σύγκριση με τους αυθεντικούς δεξιούς-συντηρητικούς εκφραστές του Ευρωπαϊσμού. Τρανταχτό παράδειγμα στην Ελλάδα οι κεντροαριστερές κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου και του Κώστα Σημίτη, που προώθησαν πολλούς ευρωπαϊκούς εκσυγχρονισμούς-εναρμονισμούς, αλλά ταυτόχρονα προώθησαν και αρκετές μετοχοποιήσεις-αποκρατικοποιήσεις-ιδιωτικοποιήσεις. Η μείωση-συρρίκνωση του κράτους συνεχίστηκε εντατικότερα από τις κεντροδεξιές κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή και σε πολλούς άλλους τομείς (ΟΤΕ, ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, ΠΑΙΔΕΙΑ, ΥΓΕΙΑ, ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λ.π.). Κάποτε όμως αργά ή γρήγορα θα χρειαστούμε λίγο κράτος για να αντιμετωπίσουμε εθνικοκοινωνικές ανάγκες, οικονομικές κρίσεις και καταστάσεις ακραίων φυσικών φαινομένων. Φυσικά το απρόθυμο ιδιωτικό κεφάλαιο έχει ως κυρίαρχο κίνητρο το κέρδος και όχι το δημόσιο συμφέρον και το φυσικό περιβάλλον.
Παρά, όμως, τη διαπιστωμένη σύγκλιση και σύνθεση των ιδεολογιών, δεν έχει επέλθει η πλήρης αποϊδεολογικοποίηση ούτε το τέλος των ιδεολογιών και της ιστορίας. Μπορεί να μη βιώνει σήμερα η Ευρώπη καταστάσεις μανιχαϊσμού (μαύρο-άσπρο, καλό-κακό) που οδήγησαν σε θερμές και ψυχροπολεμικές καταστάσεις στο παρελθόν, ωστόσο δεν επικρατεί και ο απόλυτος σχετικισμός πως όλα είναι σχετικά και ίδια. Η αέναη σύγκρουση της αριστερής και της δεξιάς ιδεολογίας θα συνεχίζεται, όπως ακριβώς η σύγκρουση του ατομικού-ιδιωτικού με το συλλογικό-κοινωνικό. Εκεί ακριβώς βρίσκεται ο πυρήνας της διαφοράς των ιδεολογιών. Οι συγκερασμοί, οι συνθέσεις και οι συγκλίσεις των ιδεολογιών, των πολιτικών και των προγραμμάτων δεν αποτελούν άρνηση της ιδεολογικής θέσης ούτε υποταγή ή παραίτηση, αλλά είναι δείγμα ενός ιστορικού συμβιβασμού, χάριν της ειρήνης, της οικονομικοκοινωνικής ευημερίας, του παγκόσμιου πολιτισμού και της πλανητικής ισορροπίας.
΄Οσο υπάρχουν άνθρωποι, κάποιοι θα αγωνίζονται για τις βασικές αξίες-αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας, κάποιοι θα μάχονται για την κατάκτηση ίσων δικαιωμάτων χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, κάποιοι θα αγωνίζονται για τη δίκαιη κατανομή του πλούτου, για την κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη.
Οι ιδεολογικοπολιτικές οριοθετήσεις μπορεί να είναι σήμερα δύσκολες, αλλά πάντα θα υπάρχουν οι εμφανείς διαχωριστικές γραμμές μεταξύ της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς. Πάντοτε θα υπάρχει η διαφοροποίηση των οραμάτων, των πολιτικών και των προγραμμάτων που εναλλάξ θα ηγεμονεύουν στην κοινωνία. Στη συγκεκριμένη, όμως, πολύ δύσκολη συγκυρία για τη χώρα μας, είναι ανάγκη να ηγεμονεύσει η κεντροαριστερά της προόδου, της κοινωνικής αλληλεγγύης, της οικολογίας και του περιβάλλοντος-