οι πολεμοι του νερου και οι υδροταμιευτηρες

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΣΙΔΗ

Σύμφωνα με μετρήσεις και στατιστικές το 75% του πλανήτη μας καλύπτεται από νερό, το περισσότερο από το οποίο είναι αλμυρό. Μόνο το 3% περίπου είναι γλυκό και ένα μέρος αυτού βρίσκεται εγκλωβισμένο σε παγετώνες και παγόβουνα. Τελικά το νερό που πραγματικά διατίθεται στον άνθρωπο είναι ελάχιστο. Δεν είναι τυχαίο, επομένως, ότι η λειψυδρία αποτελεί για πολλές χώρες σημαντικό κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα, ακόμη και αιτία ένοπλων συγκρούσεων. Το νερό είναι ουσιαστικό για την επιβίωση των ζωντανών οργανισμών και ένας θεμελιώδης πόρος, ουσιώδης για τη γεωργία, για τη βιομηχανία, για την υγεία και την υγιεινή. ΄Ομως, είναι άνισα κατανεμημένο στον κόσμο και υπάρχει σχετικά μικρότερη ποσότητα για να επαρκεί παντού. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Επιτροπή Νερού, για να καλυφθούν οι ανάγκες του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού της Γης απαιτείται αύξηση των αποθεμάτων του γλυκού νερού κατά 20%. ΄Ομως αυτά, αντί να αυξάνονται, μειώνονται συνεχώς.
Η αύξηση της θερμοκρασίας, η αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι κλιματικές αλλαγές αυξάνουν την εξάτμιση των νερών σε ποταμούς, λίμνες και υγροτόπους, γεγονός που συντελεί στη μείωση των υδάτινων αποθεμάτων. Η αλλαγή του κλίματος και η συνεπαγόμενη εξάτμιση των νερών οδηγεί σε παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και πολλαπλασιάζει την ένταση ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως οι πλημμύρες, και τυφώνες, που καταστρέφουν τον υδρολογικό κύκλο συγκεκριμένων περιοχών. Σύμφωνα με έκθεση της διεθνούς περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF, τα δέκα μεγαλύτερα ποτάμια στον κόσμο στερεύουν. Κακός σχεδιασμός και ανεπαρκής προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων, σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή και τη ρύπανση, είναι οι βασικοί λόγοι της κατάστασης.
Το "στρες του νερού", όπως έχει επικρατήσει να λέγεται η πίεση που ασκείται στους υδατικούς πόρους, έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην ανθρώπινη υγεία και τη βιοποικιλότητα, αλλά και στην παγκόσμια ασφάλεια. Τα τελευταία χρόνια ακούγονται όλο και περισσότερο απόψεις περί του ότι η έλλειψη γλυκού νερού μπορεί να αποτελέσει αιτία πολέμου. Η ζωτική ανάγκη των ανθρώπων για το νερό, το μεταβάλλει σε στρατηγικό στόχο. Ο έλεγχος των υδάτινων πόρων έχει αποτελέσει συχνά την αιτία πολέμου και το ίδιο το νερό έχει χρησιμοποιηθεί ως όπλο διπλωματικό ή στρατιωτικό. Ο λόγος για τη δημιουργία πολιτικής έντασης είναι ότι κάποιες χώρες αντλούν σε υπερβολικό βαθμό το νερό των ποταμών, οι οποίοι στη συνέχεια διασχίζουν και άλλες χώρες. Σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν πάνω από 214 ποτάμια που διαπερνούν τουλάχιστον δύο χώρες. ΄Ομως, δεν μπορεί να επιβληθεί κανένας κανόνας που να καθορίζει τη διανομή και τη χρήση αυτών των διεθνών υδάτων, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις για την πρόσβαση σε πόσιμο και αρδεύσιμο νερό να γίνονται ολοένα πιθανότερες. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι στον πλανήτη σύντομα θα ξεσπάσει μια σειρά από "πολέμους του νερού" καθώς κάθε κράτος θα προσπαθεί να αποκτήσει τον αποκλειστικό έλεγχο των πολύτιμων αποθεμάτων νερού.
Στην Ελλάδα, οι εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες ευνοούν την κατασκευή υδροταμιευτήρων για την εξασφάλιση επαρκούς ποσότητας νερού για άρδευση και ύδρευση. ΄Ενα τέτοιο πρότυπο και υπόδειγμα αποτελεί ο υδροταμιευτήρας της Αλεξανδρούπολης, στην περιοχή του Λουτρού, που παρά το υψηλό κόστος του, που γρήγορα θα αποσβεστεί, θα εξασφαλίσει από ανακύκλωση της βροχής νερό για πολλές δεκαετίες σε ολόκληρη την περιοχή.
Η συμβολή τριών ποταμών (΄Εβρου, ΄Αρδα, Τούντζα) και νοτιότερα του Εργίνη, εμπλουτίζουν με υδατικά αποθέματα το Δέλτα του ΄Εβρου και το Θρακικό Πέλαγος, αλλά πολλές φορές πλημμυρίζουν και κατακλύζουν τεράστιες καλλιεργούμενες εκτάσεις και προκαλούν οικονομικές και οικολογικές καταστροφές. Στον ΄Εβρο απαιτείται η τριμερής διακρατική συμφωνία και υπογραφή πρωτοκόλλου για την από κοινού εκπόνηση μελετών και σχεδίων για την ορθολογικότερη και αποτελεσματική διαχείριση των πλούσιων υδατικών πόρων της παραμεθόριας περιοχής μας.-