ενθρονιση του μητροπολιτη διδυμοτειχου

Σιναπίδης Στέφανος

Στις 19 Νοεμβρίου 2009 θα γίνει η ενθρόνιση του νέου μητροπολίτη Διδυμοτείχου Ορεστιάδας και Σουφλίου στην πόλη του Διδυμοτείχου. Το πλαίσιο της υποδοχής περιλαμβάνει την άφιξη του μητροπολίτη στην κεντρική πλατεία του Διδυμοτείχου και στην συνέχεια την μεταφορά του εν είδει πομπής στον Ιερό Ναό της Παναγίας της Ελευθερώτριας.
Το πλαίσιο αυτό όμως, δεν θυμίζει σε τίποτα την διαδικασία ενθρόνισης που εφαρμοζόταν εδώ και αιώνες στην ιστορική μητρόπολη του Διδυμοτείχου. Αντίθετα σχεδιάστηκε μία τελετή προσαρμοσμένη στην σύγχρονη εποχή που διαγράφει με μιας όλη την μεγαλοπρέπεια και τον βυζαντινισμό των ενθρονίσεων παλιότερων μητροπολιτών του Διδυμοτείχου.
Επίσης το πλαίσιο αυτό καταργεί σε συμβολικό επίπεδο την ιστορικότητα και την συνέχεια της μητροπόλεως του Διδυμοτείχου που είναι από τις παλαιότερες μητροπόλεις της Ελλάδας και κουβαλά ένα τεράστιο ιστορικό και θρησκευτικό φορτίο ανά τους αιώνες στην ευαίσθητη περιοχή της Θράκης.
Παραγνωρίζεται τελείως ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Αθανασίου μέσα στο Κάστρο της πόλης, που είναι το σημείο αναφοράς και ενθρονίσεων δεκάδων μητροπολιτών του Διδυμοτείχου που έπαιξαν σε δύσκολες εποχές σημαντικό εθνικό έργο.
Ο φυσικός χώρος του μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αθανασίου και το γειτονικό μητροπολιτικό μέγαρο μέσα στον χώρο του Κάστρου αποτέλεσε για όλους τους μητροπολίτες εδώ και μία χιλιετία, την κιβωτό διαφύλαξης της ορθοδοξίας και τον φάρο που εξέπεμπε το φως της ορθοδοξίας στην πολυπολιτισμική γειτονιά μας ανά τους αιώνες.
Από αυτόν τον χώρο ξεκίνησε ο πατριάρχης Κων /πόλεως Ιωάννης Ι΄ Καματηρός ο ενσαρκωτής του πνεύματος της αντίστασης εναντίον των Φράγκων Σταυροφόρων και Βουλγάρων το1204, όταν απομακρύνθηκε δια της βίας από τον πατριαρχικό του θρόνο. Επίσης από εδώ δρούσε ο αγιοποιημένος από την Εκκλησία, Μητροπολίτης Διδυμοτείχου Ιλαρίων. Ο χαρισματικός αυτός άνδρας χειροτονήθηκε σε ηλικία 60 ετών, μάλλον το 1341, αμέσως πριν ξεσπάσει ο εμφύλιος πόλεμος στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Στις ξεχωριστές φυσιογνωμίες του 19ου αιώνα αναμφισβήτητα εντάσσεται ο Διονύσιος, μητροπολίτης Διδυμοτείχου κατά το 1868-1873 ο οποίος έφθασε στη συνέχεια μέχρι τον Πατριαρχικό θρόνο.
Από εδώ ο μητροπολίτης Φιλάρετος Βαφείδης αντιστάθηκε στον εκβουλγαρισμό της πόλης το 1917. Από τον χώρο του Κάστρου και από τον μητροπολιτικό ναό έβγαινε με το μόνιππο τα βράδια ο μητροπολίτης Ιωακείμ Σιγάλας το 1941 κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής και υποστήριζε το ελληνικό στοιχείο.
Εδώ είναι θαμμένοι μία σειρά μητροπολιτών οι οποίοι απεβίωσαν στο Διδυμότειχο και θάφτηκαν στο Μητροπολιτικό ναό όπως ο Μελέτιος, πρώην Βελεγράδων (1815), ο Βησσαρίων (1/1/1847),ο Μελέτιος ο Βυζάντιος (1849), ο Μελέτιος, πρώην Σόφιας ο Σίφνιος (1/6/1860),ο Κωνσταντίνος Βαφείδης (1899), και πιθανώς ο Παΐσιος (11/1803).
Όλοι αυτοί και άλλοι 60 μητροπολίτες εδώ και μία χιλιετία ενθρονίζονται και δρούν μέσα από το κάστρο του Διδυμοτείχου-κιβωτό της τοπικής Ορθοδοξίας, μέσα από τον μητροπολιτικό ναό και το μητροπολιτικό μέγαρο. Θα είναι λάθος αυτό το χιλιόχρονο δυναμικό φορτίο μνήμης να αποδυναμωθεί έστω και μέσα από μία τελετή ενθρόνισης όπου δεν θα συμπεριλαμβάνονται οι παραπάνω χώροι μέσα στο Κάστρο.
Πρέπει να αναφερθεί πως τόσο ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Αθανασίου όσο και το μητροπολιτικό μέγαρο μέσα στο Κάστρο είναι χτισμένα στα ερείπια των αντίστοιχων βυζαντινών όπου έλαβαν χώρα οι ενθρονίσεις όλων των μητροπολιτών.
Να αναφέρουμε πως εδώ και αιώνες η υποδοχή των νέων μητροπολιτών από τον λαό, γινόταν μετά τον διάπλου του Ερυθροποτάμου και στην συνέχεια με πομπή κλήρος και λαός κατευθυνόταν όλοι δια μέσου των Καλέπορτων μέσα στο Κάστρο και τον μητροπολιτικό Ναό.
Σε αντιδιαστολή και αντίφαση με την χιλιόχρονη και πλέον ιστορία των ενθρονίσεων των μητροπολιτών στο Διδυμότειχο, επιλέγεται επιπόλαια εν έτει 2009,ο χώρος της κεντρικής πλατείας όπου δεσπόζει το Μεγάλο Ισλαμικό Τέμενος κάτω από την σκιά του οποίου θα γίνει η υποδοχή του ιεράρχη.
Είναι τουλάχιστον ακαλαίσθητο και άκομψο ο τοπικός επικεφαλής της ορθόδοξου πίστεως να εμφανιστεί στην παρθενική του εμφάνιση στο Διδυμότειχο κάτω από την σκιά του τοπικού ισλαμικού συμβόλου πίστεως ιδιαίτερα στην παρούσα χρονική στιγμή.
Ο χώρος που κουβαλά ιστορικές και θρησκευτικές μνήμες αιώνων στο Διδυμότειχο και φυσικός χώρος για την ενθρόνιση του μητροπολίτη είναι ο μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Αθανασίου όπου έγιναν στέψεις αυτοκρατόρων και ενθρονίσεις μητροπολιτών και όχι η νεόχτιστη εκκλησία της Παναγίας της Ελευθερώτριας.
Όπως επίσης και στο πολυπολιτισμικό Διδυμότειχο από παλαιόθεν ο χώρος του Κάστρου είναι το κέντρο του ορθόδοξου ελληνισμού, και όχι η κεντρική πλατεία όπου δεσπόζει το Τέμενος του Βαγιαζήτ που ήταν το θρησκευτικό κέντρο των μουσουλμάνων, όπως αντίστοιχα ο χώρος της παλιάς Συναγωγής ήταν το θρησκευτικό κέντρο των Εβραίων.
Θα πεί βέβαια κάποιος ότι δεν ενδιαφέρει κανένα απλό πολίτη στην σημερινή εποχή της κρίσης το 2009 πώς και πού θα γίνει η ενθρόνιση του δεσπότη στο Διδυμότειχο.
Από την άλλη όμως, είναι μία ευκαιρία για το παραμελημένο και ξεχασμένο Διδυμότειχο από την πολιτεία, το Υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων, η ενθρόνιση του μητροπολίτη Δαμασκηνού με το πλήθος των επισήμων και του Αρχιεπισκόπου που θα παραστούν, να αποτελέσει την δυνατότητα προβολής και ανάδειξης του Κάστρου του Διδυμοτείχου και των ιστορικών και θρησκευτικών μνημείων της πόλης.
Είναι τουλάχιστον άκομψο έως ντροπή να πετάμε στον κάλαθο των αχρήστων το ιστορικό και θρησκευτικό φορτίο μίας βυζαντινής πρωτεύουσας και να προτιμούμε νεωτερίστικες διαδικασίες που στην ουσία δεν αναδεικνύουν την συνέχεια της πίστης μας στην ευαίσθητη αυτή περιοχή.
Όπως η αρχαία Ολυμπία αποτελεί για όλους μας τον φυσικό χώρο όπου γίνεται η αφή της Ολυμπιακής φλόγας και όχι κάποιο σύγχρονο και άνετο στάδιο, γιατί ακριβώς αυτός ο τόπος, έστω και χωρίς ανέσεις, με τις μνήμες που κουβαλά συνδέει το παρελθόν με το μέλλον, έτσι αντίστοιχα πρέπει να γίνει και στο Διδυμότειχο με την ενθρόνιση του νέου μητροπολίτη μας, επιλέγοντας το χώρο και την διαδικασία που συνδέουν το παρελθόν με το μέλλον της πόλης και της περιοχής μας, της Θράκης.
Η σωστή τελετή θα πρέπει να προσαρμοστεί στα δεδομένα των αντίστοιχων ενθρονίσεων σε παλιότερες εποχές και να θυμίζει κάτι από την βυζαντινή μεγαλοπρέπεια. Μεγαλοπρέπεια κατ ¨ανάγκη, δεν σημαίνει αποκλειστικά υπέρογκα χρηματικά έξοδα και σπατάλες.
Μεγαλοπρέπεια δίνεται σε μία τελετή όταν πραγματοποιείται στον ίδιο χώρο όπου διαδραματίστηκαν κομμάτια της παγκόσμιας ιστορίας και άφησαν τα χνάρια τους ιστορικές και θρησκευτικές προσωπικότητες.
Αν βαδίσει ο κλήρος και λαός σε μία πομπή στα χνάρια αυτών, μέσα στην παλιά πόλη στο κάστρο (χωρίς αυτοκίνητα και κιτς επισημότητες) θα νιώσουμε όλοι την πραγματική κατάνυξη και μία τρισδιάστατη εκδοχή της ζώσας ιστορίας να ξετυλίγεται μπροστά στα μάτια μας αλλά και στα μάτια των επισκεπτών, που θα καταλάβουν την βαρύτητα της μητρόπολης του Διδυμοτείχου και τον κρίσιμο ρόλο που καλείται να παίξει ο σημερινός δεσπότης στην σημερινή εποχή στην δύσκολη περιοχή της Θράκης.