αποψη

Τα αδιέξοδα της παγκόσμιας τάξης

Του Πασχάλη Συριτούδη*
Ο άνθρωπος σήμερα, ενταγμένος στις οργανωμένες κρατικές υποστάσεις, αντιλαμβάνεται όπως είναι φυσικό, το παρόν και το μέλλον αυτού του πλανήτη, με έναν ιδιαίτερα προσωπικό τρόπο, με μια φιλοσοφία επηρεασμένη από τις πολιτισμικές και τις κοινωνικές επιρροές και καταβολές του.
Αυτό είναι απολύτως υγιές πολιτικά, αφού ταυτόχρονα ενισχύει την ελεύθερη διαμόρφωση της προσωπικότητας και γενικά τη Δημοκρατία. Σε ορισμένα όμως, κορυφαία παγκόσμια ζητήματα είναι αναγκαίο ο άνθρωπος, ως το ον που κυριαρχεί και εξουσιάζει αυτόν τον πλανήτη, να διαθέτει μία κατασταλαγμένη, κοινά αποδεκτή (σε γενικές γραμμές) στάση και θέση. Μία στάση και θέση, που θα προασπίζει και θα προάγει την ισότητα, την ευημερία, την ειρήνη, δηλαδή την ίδια τη Δημοκρατία.
Άραγε πόσο δημοκρατικός είναι αυτός ο πλανήτης; Οι άνθρωποι είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους; Ευημερούν όλοι; Απολαμβάνουν όλοι, το μέγιστο αγαθό που λέγεται ειρήνη; Είναι ελεύθεροι όλοι; Και η αιτία; Ποια είναι η αιτία, η οποία δεν επιτρέπει αν όχι την επίλυση, τουλάχιστον τη βελτίωση αυτών των πλανητικών χρόνιων ασθενειών;
Η απάντηση μπορεί εύκολα να εξαχθεί, αν σκεφτούμε με ποια φιλοσοφία ο καθένας μας ξεχωριστά ως άτομο και συνολικά ως κράτη, αντιλαμβανόμαστε τη λύση. Δυστυχώς επ’ αυτής, η ανθρωπότητα δεν έχει κατασταλαγμένες απόψεις. Ζει σε διλήμματα, για τα οποία δεν υπάρχει κοινή γλώσσα συνεννόησης.
Τα τρία, κατά την άποψή μου, κορυφαία διλήμματα, που επηρεάζουν άμεσα την καθημερινότητα του παγκόσμιου χωριού μας είναι: η οικονομία, η παιδεία και η ασφάλεια.
Δίλημμα πρώτο: Ποιες είναι οι προσδοκίες μας, από την εξέλιξη της παγκόσμιας οικονομίας;
Υπάρχουν λαοί και κράτη που αναλώνονται νυχθημερόν, στην επίτευξη μιας όλο και γιγαντιαίας υπερανάπτυξης, η οποία αντί να αμβλύνει τις κοινωνικές αντιθέσεις, τις έχει οξύνει, ενώ άλλοι λαοί, με περισσότερη κοινωνική ευαισθησία (ίσως ρομαντισμό) και με πενιχρά μέσα, προτάσσουν ως άμεσο οικονομικό στόχο την καταπολέμηση της υπανάπτυξης. Η παρούσα οικονομική κρίση, απέδειξε πως το μοντέλο της ασύδοτης αγοράς, λειτούργησε για τον περαιτέρω πλουτισμό των λίγων και τον οικονομικό μαρασμό των πολλών, οι οποίοι κλήθηκαν επιπλέον να πληρώσουν τα σπασμένα, για τη διάσωση του συστήματος. Ζούμε δηλαδή, σε ένα νέο πύργο της Βαβέλ, στον οποίο εργαζόμαστε όλοι και φιλοδοξούμε να τον κάνουμε ψηλότερο, ενώ δεν έχουμε κατορθώσει να μιλήσουμε την ίδια γλώσσα. Τη γλώσσα της συνεννόησης. Τη γλώσσα που θα οδηγήσει στο κοινό, στο συνολικό καλό.
Ποιο όμως, είναι τελικά το μακροπρόθεσμο συμφέρον της ανθρωπότητας; Η υπερανάπτυξη των λίγων, η οποία οδηγεί στην υπερκατανάλωση και την αλαζονεία απέναντι στους πολλούς καθώς και στη καταστροφή του περιβάλλοντος, ή, η καταπολέμηση της υπανάπτυξης των πολλών, με ένα δικαιότερο καταμερισμό του παραγόμενου πλούτου και τη δομική ενίσχυση των μειονεκτούντων λαών του κόσμου;
Δίλημμα δεύτερο: Έχουμε ξεδιαλύνει, ως άτομα και ως λαοί, ποιος είναι ο λόγος που μορφώνουμε τα παιδιά μας και γενικότερα γιατί επενδύουμε στην εκπαίδευση, η οποία αναμφισβήτητα είναι η κορυφαία προϋπόθεση σε κάθε κοινωνία, για τη βελτίωσή της; Τι είδους εκπαίδευση θέλουμε;
Άλλοι, ισχυριζόμαστε ότι θέλουμε μια εκπαίδευση, που να οδηγεί άμεσα και αποκλειστικά στην αγορά εργασίας. Άλλοι, θέλουμε μια εκπαίδευση εξειδικευμένη σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας, εκεί όπου υφίστανται οι ανάγκες κάθε φορά. Λίγοι από εμάς, όμως, προσδοκούμε μια εκπαίδευση ενταγμένη στη διαδικασία μιας συνολικής παιδείας, η οποία θα προάγει τον άνθρωπο. Μια εκπαίδευση, η οποία θα φροντίζει εκτός της απόκτησης γνώσεων ή δεξιοτήτων και για την ηθική καλλιέργεια (ηθοπαιδεία) του μαθητή. Την ανάπτυξη των ευγενών συναισθημάτων και την εμφύσηση αρχών και αξιών ζωής. Δηλαδή, μια εκπαίδευση και ταυτόχρονα μια φιλοσοφία παιδείας, που θα δημιουργεί ελεύθερους, κοινωνικά ευαίσθητους και ενεργούς πολίτες.
Δεν έχουμε καταλήξει με άλλα λόγια, αν θέλουμε μια εκπαίδευση, η οποία από μόνη της θα αποτελεί μια αυτόνομη αξία ή μια στείρα εκπαίδευση υπομόχλιο της οικονομίας, της παραγωγής, της αγοράς, της κατανάλωσης και τελικά της υπερκατανάλωσης.
Δίλημμα τρίτο: Οι δύο προαναφερθείσες παγκόσμιες παλινδρομήσεις, κάτω από συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές, οι οποίες καταδεικνύουν και τη φιλοσοφία από την οποία διαπνέονται, γέννησαν ανασφάλεια μέσω του φαινομένου της τρομοκρατίας. Επόμενο ήταν. Σπείραμε ανέμους, θερίζουμε θύελλες. Τεράστιες κοινωνικές μάζες, διασκορπισμένες σε όλα σχεδόν τα υπανάπτυκτα αφρασιατικά κράτη, έφτασαν στα όρια τους και αντέδρασαν. Πόσο να υπομείνεις την εξαθλίωση, τη φτώχεια, τη παραμέληση; Ενδεχομένως για τον εαυτό σου, τα όρια αυτά της υπομονής, να είναι τόσο ελαστικά που να μη σπάζουν. Για τα παιδιά σου, όμως; Πόσο μπορείς ν’ αντέχεις να τα βλέπεις να υποφέρουν βρώμικα-πεινασμένα-αμόρφωτα-άστεγα-άρρωστα, χωρίς να διακρίνεις πουθενά στον ορίζοντα έστω και μία μικρή αχτίδα ελπίδας;
Άραγε τι είναι αυτό που μετατρέπει την αντίδραση σε μίσος; Μήπως είναι η εικόνα μιας παχύσαρκης αλαζονικής δύσης, η οποία δίχως σεβασμό και με το ‘‘ έτσι θέλω γιατί έτσι με βολεύει’’ ως βασική πολιτική «αρχή», απλώνει το μακρύ της χέρι και: ή κλέβει αυτό που ο Αλλάχ τους έδωσε ως φυσικό πλούτο και το οποίο, αποτελούσε για αυτούς τη μοναδική πολιτική επιλογή επιβίωσης ή, ρυθμίζει και τα δικά τους πολιτικά πράγματα, για αυτούς χωρίς αυτούς;
*Ο κ. Πασχάλης Συριτούδης
είναι νομικός και
Γεν. Γραμ. της Ομοσπονδίας
συλλόγων γονέων Νομού Έβρου
συνεχιζεται