εμπορικος πολεμος αναμεσα σε κινα ηπα

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΥΣΙΔΗ
Μια και μόνο φράση του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ κ. Γκάιτνερ ότι "Ο πρόεδρος Ομπάμα, βασισμένος στα συμπεράσματα ευρέος φάσματος οικονομολόγων, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι "Η Κίνα χειραγωγεί το νόμισμά της" αποτελεί προανάκρουσμα εμπορικού πολέμου ανάμεσα στην Αμερική και στην Κίνα. Η λέξη "χειραγωγεί" ισοδυναμεί με Casus Belli, διότι ο αμερικανικός νόμος περί Εμπορίου και Ανταγωνιστικότητας υποχρεώνει τον υπουργό Οικονομικών να αναλύει σε ετήσια βάση τις συναλλαγματικές πολιτικές ξένων χωρών, σε συνεννόηση με το Δ.Ν.Τ., ώστε να διαπιστώνει αν οι εν λόγω χώρες χειραγωγούν τη συναλλαγματική τους ισοτιμία με το αμερικανικό δολάριο, προκειμένου να αποκτούν με αθέμιτο τρόπο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στο διεθνές εμπόριο". Σε μια τέτοια περίπτωση, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών εξουσιοδοτείται να "τιμωρήσει" τη χώρα που "χειραγωγεί" το νόμισμα της με την επιβολή προστατευτικών δασμών στις εξαγωγές της.
Αν όντως η Αμερική προχωρήσει από τον πόλεμο των λέξεων στον πόλεμο των δασμών, θα πρέπει να περιμένει αντίποινα. Παρότι το Πεκίνο προτίμησε να κρατήσει χαμηλούς τόνους μετά τη δήλωση Γκάιντερ, αξιωματούχος της Κεντρικής Τράπεζας της Κίνας χαρακτήρισε τις κατηγορίες εναντίον της χώρας του "γελοίες". Η διμερής σύγκρουση ΗΠΑ-Κίνας, με την επιβολή προστατευτικών δασμών ένθεν και ένθεν, θα κινδύνευε να διεθνοποιηθεί πολύ γρήγορα, παρασύροντας την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση και την Ιαπωνία. Αυτό θα σήμαινε το τέλος της παγκοσμιοποίησης στο διεθνές εμπόριο, ακριβώς στην πιο ακατάλληλη στιγμή, δηλαδή τη στιγμή που η πραγματικά παγκόσμια κρίση στην ιστορία του καπιταλισμού μπαίνει στην πιο επικίνδυνη φάση της. Κάτι ανάλογο με τους εμπορικούς πολέμους μετά τη Μεγάλη ΄Υφεση του 1929-1933, που τροφοδότησαν τη γενικευμένη πυράκτωση των εθνικισμών, με τα γνωστά τραγικά αποτελέσματα.
΄Ετσι κι αλλιώς η παγκόσμια κρίση θέτει σε δεινή δοκιμασία τη συμβιωτική σχέση που δημιούργησαν στο πεδίο της οικονομίας ΗΠΑ και Κίνα κατά την τελευταία εικοσαετία. Ανοίγοντας τις αγορές της στο διεθνή καπιταλισμό, η "κομμουνιστική" Κίνα έγινε το κατεξοχήν βιομηχανικό εργαστήριο του διεθνούς καπιταλισμού, ενώ η Αμερική, με τήν τεράστια και ακόρεστη εσωτερική αγορά, έγινε ο κατεξοχήν παγκόσμιος καταναλωτής. Οι Κινέζοι επένδυαν, ενώ οι Αμερικανοί ξόδευαν. Οι Κινέζοι κρατούσαν χαμηλά τον πληθωρισμό στη Δύση, χάρη στα χαμηλότερα μεροκάματα, ενώ οι Αμερικανοί κρατούσαν ψηλά τη διεθνή ζήτηση, χάρη στην εύκολη πίστωση και τη συνακόλουθη υπερχρέωση των νοικοκυριών τους. Ωστόσο, η συμβίωση αυτή γινόταν ολοένα και περισσότερο αφύσικη. Η Αμερική συσσώρευε αστρονομικά ελλείμματα της τάξης των 800 δις δολαρίων στις αρχές του 2008, ενώ η Κίνα δημιουργούσε τεράστια εμπορικά πλεονάσματα, με τα συναλλαγματικά της αποθέματα να προσεγγίζουν το ιλιγγιώδες ύψος των δύο 2 τρις δολαρίων.Για να συνεχίζει τις εξαγωγές της στην αμερικανική αγορά η Κίνα προθυμοποιήθηκε να αγοράζει ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου, καλύπτοντας το αμερικανικό έλλειμμα. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, η χωλαίνουσα αμερικανική υπερδύναμη ανέπτυξε μια οδυνηρή εξάρτηση από τον πιο επικίνδυνο, προοπτικά, ανταγωνιστή της. ΄Οχι απροσδόκητα οι φωνές υπέρ της διάρρηξης αυτής της "παρά φύσιν" σχέσης ήταν ισχυρές στο αμερικανικό Κογκρέσο. Θεωρητικά ο Γκάιτερ είχε κάποιο δίκιο. Η Κίνα συντηρούσε για καιρό το νόμισμά της, το γουάν. σε αφύσικα χαμηλά επίπεδα έναντι του δολαρίου, με σκοπό να ενισχύσει τις εξαγωγές της. Ζητώντας από τους Κινέζους να υπερτιμήσουν απότομα το νόμισμά τους, οι Αμερικανοί τους ζητάνε ουσιαστικά να υποτιμήσουν δραστικά τις επενδύσεις που έχουν ήδη πραγματοποιήσει σε δολάρια στην Αμερική, να κάνουν δηλαδή οικονομικό χαρακίρι. Η κυριότερη πηγή ανησυχίας της παγκόσμιας κοινότητας εντοπίζεται στο γεγονός ότι οι εμπορικοί πόλεμοι, ιδίως όταν ξεσπούν μεταξύ γεωπολιτικών μεγαθηρίων, δεν είναι εύκολο να περιοριστούν στο πεδίο της οικονομίας. Η επαπειλούμενη ρήξη Αμερικής-Κίνας παραπέμπει συνειρμικά σε παλαιότερες ιστορικές ρήξεις που είχαν δραματικές εξελίξεις.-