η δημοσια διοικηση νοσει

Του Παναγιώτη Κουσίδη

Τόσο η Δημόσια Διοίκηση, όσο και η Αυτοδιοίκηση, είναι υποχρεωμένες να κάνουν "διοικητισμό". ΄Ετσι, λοιπόν, κάθε Υπουργείο και κάθε Περιφέρεια διαθέτουν τις δικές τους διοικητικές υπηρεσίες, όπως και κάθε Νομαρχία και Δήμος διαθέτουν τους δικούς τους διοικητικούς μηχανισμούς. Η Δημόσια Διοίκηση τις τελευταίες δεκαετίες και ιδιαίτερα μετά την πλήρη ένταξη της χώρας μας στην Ε.Ε έχει κάνει κάποια βήματα εναρμόνισης και εκσυγχρονισμού, αλλά δεν κατόρθωσε ποτέ να απαλλαγεί από τα πλοκάμια της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς. Γενικώς η "Διοίκηση" στην Ελλάδα είναι ο μεγάλος ασθενής. ΄Οταν, όμως, νοσεί η "Διοίκηση" μοιραία νοσεί το Κράτος και η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μοιραία νοσούν όλοι οι θεσμοί και στα τρία επίπεδα των Εξουσιών. Αφού η διοίκηση έχει παντού πλοκάμια που αλληλοεπηρεάζονται και αλληλοδιαπλέκονται. ΄Οταν, όμως, πλήττονται και υποβαθμίζονται οι θεσμοί, αυτό συνεπάγεται και καταρράκωση των αξιών και τελικά επέρχεται η παρακμή του κράτους και της κοινωνίας.
Κοινές είναι οι διαπιστώσεις και οι αποδείξεις από τα αποτελέσματα ελληνικών και διεθνών ερευνών, ότι η "Διοίκηση" είναι συνώνυμη με την αδιαφάνεια, την διαπλοκή και την διαφθορά. Ενώ, λοιπόν, θα περίμενε κανείς από τους πολιτικούς να επιδοθούν στον εκσυγχρονισμό και την εξυγίανση της διοίκησης, αυτοί, αφενός μεν συμβιβάζονται με τη διοίκηση και τη χρησιμοποιούν για τις πολιτικές επιδιώξεις τους, αφετέρου δε φροντίζουν να την καθυποτάξουν, να την χειραγωγήσουν και να την κομματικοποιήσουν. Δηλαδή να την χρησιμοποιήσουν ως πολιτικό φέουδο και ως κομματικό τρόπαιο-εργαλείο. Η Διοίκηση, όμως, μεταμορφώνεται, μεταλλάσσεται και μεταχρωματίζεται σαν τον "Χαμαιλέοντα" και είναι ανθεκτική στα χτυπήματα σαν την πολυκέφαλη "Λερναία ΄Υδρα". Στο τέλος επιβιώνει η Διοίκηση και επιβάλλει τους όρους της και συνεχίζει να υπηρετεί αμοιβαία τα συμφέροντα, τόσο της ιδίας, όσο και των διαχειριστών της.
Η διοίκηση βρίσκεται, ως αμφίδρομος ιμάντας μεταφοράς, μεταξύ της πολιτικής εξουσίας και μεταξύ του πολίτη-πελάτη. Και βέβαια σημαντικότατος είναι ο ρόλος του πολίτη στο ρουσφετολογικό και πελατειακό σύστημα της χώρας. Ο πολίτης είναι αυτός που πιέζει την κάθε μορφής πολιτική εξουσία για να καρπωθεί πλεονεκτήματα, πολλές φορές σε βάρος άλλων συμπολιτών του. Ο δε πολιτικός, για να μη χάσει τους πολύτιμους ψήφους, φροντίζει για την ικανοποίηση των απαιτήσεων, των εξυπηρετήσεων και των ρουσφετιών του πολίτη. Φροντίζει για την ρουσφετολογική, την αναξιοκρατική και αδιαφανή πρόσληψη ή διορισμό του ψηφοφόρου-πελάτη και γενικά για την ιδιαίτερη μεταχείριση και εξυπηρέτησή του από τις εκάστοτε Αρχές-Υπηρεσίες. Ο πολίτης είναι αυτός που πιέζει ή δωροδοκεί τον αρμόδιο υπάλληλο του νοσοκομείου για να παρακάμψει τη λίστα αναμονής και να εξασφαλίσει αφενός κρεβάτι στο νοσοκομείο και αφετέρου την εγκαιρέστερη χειρουργική επέμβαση. Ο πολίτης δίνει το "φακελάκι" στο γιατρό για να προσέξει καλύτερα τον συγγενή του, ο οποίος πρέπει να έχει όλα τα προνόμια. Ο πολίτης πιέζει ή δωροδοκεί την αρμόδια πολεοδομία για να επιτύχει τις διάφορες πολεοδομικές ανομίες, αυθαιρεσίες και παρανομίες του. Αυτός πληρώνει τα πανάκριβα ιδιαίτερα μαθήματα του παιδιού του στον καθηγητή, για να εξασφαλίσει ευνοϊκή μεταχείριση και υψηλή βαθμολογία. κ.λ.π. κ..λ.π. κ.λ.π.
Σ΄αυτόν τον φαύλο κύκλο της συναλλαγής εμπλέκονται πολλοί, τόσο από την πλευρά της εξουσίας, όσο και από την πλευρά των επίορκων δημοσίων υπαλλήλων-λειρουργών. Αλλά και ο πολίτης δεν είναι αθώος και αμέτοχος, αφού αποτελεί τον ένα πόλο και τον συνδετικό κρίκο του ένοχου συστήματος.
Δεν είναι δυνατόν να προοδεύσει ένα κράτος, μια περιφέρεια, μια νομαρχία, ένας δήμος, όταν μια πολιτική ηγεσία συμβιβάζεται, υπαναχωρεί και παλινωδεί, διότι διαπιστώνει ότι ένας νόμος, ένα διάταγμα, μια απόφαση και ένα μέτρο θα προκαλέσει δυσανάλογο πολιτικό κόστος. Δεν είναι δυνατόν να πάει μπροστά ένας τόπος, όταν βασικό κριτήριο της πολιτικής εξουσίας είναι το πολιτικό τίμημα. Εκείνο που πρέπει να πρυτανεύσει, τόσο στην πολιτική ηγεσία, όσο και στη δημόσια διοίκηση, είναι αυτό που δυσαρεστεί τους λίγους και εξυπηρετεί τους πολλούς, δηλαδή το κοινωνικό σύνολο, ανεξαρτήτως πολιτικού κόστους...