στο χειλος του γκρεμου η οικονομια

Του Παναγιώτη Κουσίδη
e-mail: kousidp@yahoo.gr

Στο χείλος του γκρεμού πλέον η ελληνική οικονομία. Φτωχότερο γίνεται καθημερινά το οπλοστάσιο του κράτους σε σχέση με το στόχο για τον περιορισμό των επιπτώσεων από την οικονομική κρίση και ύφεση. Το 2010 κρίνεται ως έτος υψηλού κινδύνου για τις εγχώριες μακροοικονομικές και δημοσιονομικές ισορροπίες, καθώς η συνέχιση του σημερινού σκηνικού θα απειλήσει ευθέως την ανάπτυξη που αναμένεται να εμφανίσει μείωση του ΑΕΠ. Πιθανή επιβεβαίωση του αρνητικού αυτού σεναρίου θα θέσει σε κίνδυνο το πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, καθώς θα απαιτηθούν πρόσθετες θυσίες, ώστε αν μη τι άλλο η ισοσκέλιση του προϋπολογισμού όχι το 2010 αλλά το 2012.
Η έκρηξη του στασιμοπληθωρισμού, η εκτίναξη του δημοσίου χρέους και του δανεισμού, η ανεξέλεγκτη κατάσταση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και η ραγδαία επιδείνωση όλων των δεικτών, οδηγούν αναγκαστικά το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης στη λήψη έκτακτων μέτρων. Το γεγονός οτι το 2010 οι λειτουργικές και καταναλωτικές δαπάνες θα μειωθούν σε σχέση με το επίπεδο του 2009, αντανακλά την κρισιμότητα της κατάστασης στην οικονομία. Από την άλλη πλευρά, ο περιορισμός της ζήτησης και συνεπώς της κατανάλωσης θα στερήσει από τον κρατικό προϋπολογισμό πολύτιμους πόρους, οι οποίοι θα καλυφθούν πιθανότατα μέσα από νέα εισπρακτικά μέτρα, αφού οι αγορές και η παραγωγική βάση της χώρας βρίσκονται σε ασφυξία.
Η κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας, ως συνέπεια των υψηλών τιμών του πετρελαίου, των οικοδομικών υλικών, του κόστους κατασκευής αλλά και των υψηλότερων επιτοκίων, απειλεί άμεσα με κατάρρευση τον μοναδικό δείκτη, ο οποίος παρουσίαζε σταθερά θετικές επιδόσεις. Η κατάρρευση της οικοδομικής δραστηριότητας, η οποία αποτελεί την "ατμομηχανή" της ανάπτυξης, θα προκαλέσει πολλές παρενέργειες και παράπλευρες απώλειες, λόγω της συνάφειας πολλών επαγγελμάτων με την οικοδομή. Ταυτόχρονα, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι υποχρεωμένη να προχωρήσει σε πολιτική υψηλότερων επιτοκίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αγορά κατοικίας, την κατανάλωση, τις επενδύσεις. Εκτιμάται λοιπόν ότι, μέσα σ΄αυτό το εχθρικό περιβάλλον, δεν μπορούν να προωθηθούν ρηξικέλευθα μέτρα και ως εκ τούτου υπάρχει περιθώριο μόνο γα προώθηση σχετικά "ήπιων" πολιτικών, οι οποίες ωστόσο θα απορροφήσουν μόνο ένα μικρό μέρος των επιπτώσεων της κρίσης.
Αδύνατη είναι η πρόβλεψη για την ελληνική οικονομία, αφού συνεχίζονται οι οικονομικοί εφιάλτες για το κράτος και την κοινωνία. Κατ΄αρχήν υπήρξε η οικονομική αποτυχία των τελευταίων 5 ετών και η αρνητική ψυχολογία για τις οικ. εξελίξεις. Η κατάσταση της προσαρμογής εμφανίζεται να είναι εκτός ελέγχου. Οι ελπίδες αναδύονται μόνο μέσα από την ταχύτερη ανάκαμψη παγκοσμίως. Ο δανεισμός και η "μαύρη τρύπα" του Ασφαλιστικού τροφοδοτούν τα ελλείμματα. Επειδή, όμως, τα περιθώρια της οικονομικής αντοχής των μισθωτών, των συνταξιούχων και των μικρομεσαίων επιχειρηματιών έχουν εξαντληθεί, δεν μπορεί να συνεχίζονται επ΄άπειρον οι συνταγές των εκτάκτων φορολογικών μέτρων. Υφίσταται κίνδυνος κοινωνικής αποσταθεροποίησης και έκρηξης.
Κατά πρώτον, απαιτείται η δημιουργία ήρεμου οικονομικού και πολιτικού κλίματος, χωρίς πανικό και πολιτικές πολώσεις. Δεύτερον, η συζήτηση δέσμης ιδεών για μεσοπρόθεσμη και μακρο πρόθεσμη στρατηγική εξόδου από την κρίση. Τρίτον, εφαρμογή λύσεων που ξεπερνούν τον χρονικό ορίζοντα μιας διακυβέρνησης. Τέταρτον, σε κλίμα συναίνεσης και συνεννόησης να υιοθετηθούν και να δρομολογηθούν πολιτικές που θα αντιμετωπίζουν τη φοροδιαφυγή, την παραοικονομία, τη διαφθορά, τη γραφειοκρατία και το αρνητικό ισοζύγιο εισαγωγών-εξαγωγών. Μονόδρομος θεωρούνται οι σαρωτικές αλλαγές. Μόνο με διαρθρωτικά και όχι ευκαιριακά μέτρα θα ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, θα βρεθεί διέξοδος και θα απορροφηθούν οι κοινωνικοί κραδασμοί.